De Alt-Right, de beweging die Trump mee naar het presidentschap heeft geduwd, heeft meer gemeen met fascisme dan vele commentatoren willen inzien. In vergelijking met die achterban is Trump een doetje. 

De digitale orde

De radicaliteit en de sterkte van Nieuw Rechtse bewegingen in de VS worden sterk onderschat. Zo stelde historicus Bruno De Wever een tijd terug dat Trump wel volgelingen heeft, ‘maar dat is een amorfe groep, en zelfs binnen de Republikeinse partij zijn die niet goed georganiseerd.’ Fascistisch zijn ze ook niet stelt hij, want ‘er is een verschil tussen populisme en fascisme, wat een uitgewerkte ideologie is.’ Bovendien is er geen cultus van geweld onder Trump. De historicus benadrukt bovendien dat hij niet inziet ‘hoe dat er zou kunnen komen’. Onderliggend aan dergelijke analyses is een offline bias. 

In de schoot van Trump's Nieuw Rechtse discours broeit een nieuw Amerikaans digitaal fascisme. De opkomst van Nieuw Rechts gebeurt in een heel andere context dan het 20ste eeuwse fascisme. In de netwerksamenleving is de digitale ruimte een belangrijk domein voor politieke actie. Die digitale ruimte wordt niet alleen gebruikt voor micro-targetting en propaganda, het is ook een ruimte waar politieke bewegingen groeien. We zouden kunnen stellen dat digitale media de moderne variant van de salons van de 18de eeuw of de grote hallen van de 19de en 20ste eeuwse massabewegingen herbergen. In de digitale niches van het internet worden individuen omgesmeed tot militanten en militanten tot politiek geëngageerde en gepolitiseerde massa’s.

© The Right Stuff

Neo-nazistische banner - The Right Stuff

De Alt-Right, het Noord-Amerikaans samengaan van Nieuw en Oud Rechts, is zo'n beweging die (uit noodzaak) ontstaat in de digitale hallen. Deze beweging heeft geen hiërarchische militaire structuur zoals de bruinhemden van weleer. Ze neemt de vorm aan van een polycentrisch netwerk, gelieerd aan verschillende platformen en media. Digitale media zoals Breitbart, The Blaze, Red Ice TV en The Right Stuff, uitgevers en denktanken als Counter Currents en American Renaissance en platformen als 4chan en The Daily Stormer vormen de ruggengraat van deze nieuwe (voornamelijk digitale) politieke beweging.

Onder het label Alt-Right schuilt een complexe ideologische mix. De beweging heeft verschillende centra, gaande van Nieuw Rechtse tot diep neonazistische actoren en van platformen met populistische click-bait tot uitgevers van ideologische en intellectuele tractaten. Het Alt-Right discours is een complex samengaan van koloniale, pro-slavernij en apartheidsdiscoursen, met racistische, fascistische, neonazistische en antiverlichtingsideologieën.   

Trump, trollen en (verbaal) geweld

De digitale platformen van de Alt-Right produceren niet enkel discours, nieuws en opinies; ze verzamelen en structuren ook een leger van trollen. De zogenaamde über-trol van the Alt-Right, en mogelijk de enige die het brede publiek kent, is Milo Yiannopoulos, naar eigen zeggen 'The most fabulous supervillain on the internet'. Yiannopoulos was tot voor kort één van de drijvende krachten van Breitbart News. Vandaag heeft hij zijn eigen stevig gefinancierde nieuwssite Milo, die zich tot doel stelt om een living hell te creëren voor 'journalists, professors, politicians, feminists, Black Lives Matter activists, and other professional victims'. De Alt-Right media zijn wapens in een discursieve strijd.

In Milo's kielzog opereert een squad trollen, bevolkt door jonge, vaak emotioneel onstabiele, geïsoleerde en ambitieuze Reddit-activisten. Deze (voormalige) Trump-militant is vooral bekend door zijn trolacties in de naam van 'de vrije meningsuiting'. Hij heeft een reputatie opgebouwd met discursief geweld tegen transgenders, migranten en pocos. Als hij een doelwit highlight op zijn Facebook wall, dan schieten zijn volgers in actie. Met zijn 2.140.000 fans is deze über-trol geen marginaal fenomeen. Hij was niet alleen een fan van Trump, Trump op zijn beurt hield hem de handen boven het hoofd. Zo dreigde de president ermee om fondsen van de universiteit van Berkeley in te houden als ze Milo niet lieten speechen. 

Openlijk fascistische en neonazistische fracties binnen de Alt-Right zijn geen uitzonderingen

Yiannopoulos is lang niet de enige Alt-Right trol. Eenieder die het waagt om kritiek te hebben op Breitbart en bij uitbreiding op de Alt-Right en Trump mag verwachten ten prooi te vallen aan hun digitale stoottroepen. Zij worden bestookt met een schijnbaar eindeloze golf van antisemitisme, haat en doodsbedreigingen. Joden worden op Twitter en andere sociale media aangeduid met de (((echoes))) en krijgen tweets te slikken als  “you deserve the oven” vergezeld met een foto van een pizza-oven. Kritische theoretische bespiegelingen van Rosa Brook, professor in de rechten, worden beantwoord met honderden mails, vele met bedreigingen in de trant van ‘ Ik ga je onthoofden bitch!’.

Dergelijke lawines aan verbaal geweld zijn niet louter online fenomenen. Tijdens Milo's speech aan de Universiteit van Washington schoot één van zijn fans een linkse betoger neer. Na afloop opperde de Republikeinse studentenbeweging van die universiteit dat 'toekomstig protest tegen rechtse evenementen gelijkaardig geweld kan uitlokken.' 

Dit soort geweld is alleen begrijpelijk te maken als men ook het discursief geweld in rekening brengt. The Southern Poverty Law Center noteerde in de eerste 34 dagen na de verkiezing van Trump een enorme golf van haatmisdrijven en haatincidenten gericht aan moslims, migranten, Latino’s en zwarten. Neonazistische graffiti verscheen op moskeeën, vrouwen met hoofddoeken werden uitgescholden en bedreigd. Het gros van die incidenten betrof verbaal geweld, maar er waren ook meldingen van fysiek geweld. De subjecten die werden geviseerd – zwarten, moslims, Mexicanen – lopen opvallend parallel met de groepen die Trump en de vele Nieuw Rechtse media centraal plaatsen.

The Alt-Right, The Daily Stormer en offline trollen

Breitbart is slechts één centrum van Alt-Right-steun, en lang niet het meest radicale. Über-trol Milo wordt door meer radicale en openlijk blank-supremacistische fracties zoals Red Ice commentatoren Henrik en Lana gezien als een 'cultural libertarian', als een fake en opportunistisch uithangsbord voor de Alt-Right. De ware Alt-Right is voor hen zuiver white nationalist en racistisch. 

Greg Johnson, de oprichter en hoofdredacteur van Counter Currents positioneert 'The North American New Right' dan wel als anders dan 'Oud Rechts'. En hoewel hij expliciet het facisme, nazisme en genocide afwijst; dat betekent niet dat de basis - de rassentheorie, wit nationalisme, racisme en antisemitisme - wordt afgezworen. Integendeel. Net omdat men 'genocide' verwerpt, moeten er raciaal-homogene naties gecreëerd worden, want 'We believe that racial and cultural diversity within the same society inevitably leads to hatred and violence, and that nationalism is the most practical way to ensure peace between peoples.' In zijn reader over The North American New Right (Johnson, 2012) komen neonazi's zoals Harold Covington en facisten als Kerry Bolton uitgebreid aan bod.

Dergelijke openlijk fascistische en neonazistische fracties zijn binnen de Alt-Right niet marginaal. The Daily Stormer (een directe echo van "der Stürmer, het blad van de NSDAP o.l.v. Julius Streicher) is vandaag het meest succesvolle medium van extreemrechts in de VS. Het heeft Stormfront al een tijd van de troon gestoten en heeft naar eigen zeggen meer dan 100.000 lezers. The Daily Stormer combineert nazistische clickbait, met de massaproductie van racistische memes en fora. Pepe the Frog werd door deze club niet alleen omgesmeed tot een nazistisch symbool, het werd een centraal campagne-item in hun steun voor Trump.

© The Daily Stormer

Neo-nazi button - The Daily Stormer

The Daily Stormer stuurt al jaren een online leger trollen aan die tegenstanders over de hele wereld bestookt met haatmail en doodsbedreigingen. Ze hacken sites en pc’s en ze laten printers in universiteiten antisemitische pamfletten afdrukken. Dit trollenleger heeft een massale campagne opgezet om Trump, destijds neergezet als hun ‘glorieuze leider’, te helpen verkiezen. Memes, trolling, doxing en offline actie in het kader van Operation No Survivors hebben allen bijgedragen aan Trumps overwinning.

Het zou fout zijn om dergelijke ideologische opgeleide trollenlegers te herleiden tot een amorfe massa van enkele jonge, gefrustreerde, alleenstaande mannen die achter het scherm van hun pc in de kelder van hun ouders op eigen houtje wat zitten te trollen. Deze trollen zijn niet de opportunistische Milo-trollen, maar zijn of worden opgeleid tot die-hard neonazi's. Zij geloven dat ze militanten zijn in een Race War. Hun doel? Blanken 'racially aware' maken door online actie, maar als het kan ook offline. 

The Daily Stormer organiseert daarom niet alleen een online trollenleger, ze organiseert de militanten ook offline. Op 26 augustus 2016, als voorbereiding op ‘de race war’ die volgens het medium zou uitbreken, riep Andrew Anglin de hoofdredacteur van The Daily Stomer op om een real life Troll army op te zetten onder de naam ‘The Stormer Book Club’. De bedoeling? De leden trainen in boksen en het gebruik van wapens en hen daarnaast ideologisch te scholen. Boeken als Hilters Mein Kampf staan op het literatuurlijstje. Ondertussen zijn er enkele tientallen chapters opgezet met een zwaartepunt in de VS en Groot-Brittannië.

De stoottroepen van Nieuw Rechts

Waar het oude fascisme op straat de democratie het zwijgen oplegt, gebeurt het vandaag online. Deze digitale massa’s bestaan niet louter uit zelfstandig opererende individuen om hun leider te beschermen. Het is geen amorfe massa. Er is een duidelijke maar complexe online structuur en die heeft effecten on- en offline. Hoewel radicale fracties zoals The Daily Stormer Trump niet meer steunen, betekent dat niet dat deze neofascistische netwerken ophouden te bestaan. De stoottroepen van het digitaal fascisme hangen niet af van hun Grote Leider, ze zijn geen onderdeel van een hiërarchisch gestructureerde organisatie. De Alt-Right heeft vooralsnog een netwerkstructuur met verschillende nodes waarrond trol-legers ontstaan, ideologisch gevoed en aangestuurd worden. 

Trump heeft de hele campagne lang deze extreemrechtse beweging naar de mond gepraat. Als wederdienst hebben zij alle criticasters proberen het zwijgen op te leggen en hun trollen ingezet om Trump te laten verkiezen. De overwinning van Trump kwam met een uitbarsting van verbaal geweld, bedreigingen en aanzetten tot haat. Trumps Nieuw Rechtse beweging steunde op dit digitaal fascisme en heeft ze mede groot gemaakt. Dat Trump zijn brownshirts heeft verraden, maakt niet dat het Amerikaans fascisme verdwenen is. In tegendeel, het is alive and kicking en dat zou ons zorgen moeten baren. 

Vorige bijdragen in deze column-reeks over de hedendaagse antiverlichting: 

1. Trump, Europa en de hedendaagse antiverlichting
2. Nieuw Rechts gaat viraal: over extreemrechtse clickbait, echokamers en sociale media
3. De opmars van de antidemocratie in Europa

Referenties

Johnson, G. (ed.) (2012). Noth American New Right. Volume 1, 2012. Counter-Currents Publishing: San-Fransisco.